De beste boeken van 2010

Het einde van het jaar komt steeds dichterbij. Een van de leukste dingen van deze tijd zijn de verschillende top 10-lijstjes. En natuurlijk doe ik daar ook aan mee. We beginnen met de beste boeken uit 2010. Games, comics, film en muziek volgen later dit jaar.

10
Extra Lives Why Video Games Matter door Tom Bissel


Een verhaal over games dat tegelijkertijd kritisch als wel hilarisch is. Exta Live leest als een uitgebreid artikel. Bissel laat zijn eigen fascinatie/ verslaving zien en gunt de lezer een blik in de wereld van videogames. Het laatste hoofdstuk van het boek is ingeruimd voor een diepte interview met Peter Molyneux. Verplichte kost voor gamers en fascinerend voor diegenen die niet bekend zijn met de wereld van games.

9
Important Artifacts And Personal Property From The Collection Of Lenore Dooland and Harrold Moriss door Leanne Shapton


Een relatie tussen twee mensen verteld door middel van een veilingcatalogus. Indrukwekkend door de stijl. De lezer is via de catalogus getuige van de opkomst en ondergang van een liefdesgeschiedenis.

8
My Best Friend Is A Wookie A Memoir door Tony Pacitti


De schrijver is Star Wars-fan en vertelt in 234 bladzijden hoe de originele trilogie hem door zijn adolescente leven heeft geholpen. Scherp, snel en bij vlagen ontroerend. My Best Friend is A Wookie is voor mede Star Wars-fans daarnaast heel herkenbaar.

7
Men From The Boys door Tony Parsons


In het laatste boek uit het drieluik Men zijn de hoofdrolspelers veertig en kampen met de problemen en uitdagingen van ouder worden. Parsons weet situatie te schetsen die nog lang in het hoofd van de lezer blijven rondspoken. Dat komt vooral omdat hij probleemloos humor en tragedie aan elkaar weet te verbinden. Het boek is pijnlijk eerlijk en sluit de Men-trilogie op een waardige wijze af.

6
It’s Kind Of A Funny Story door Ned Vizzini


Een young adult boek dat de lezer vanaf het eerste moment pakt en niet meer loslaat. Het verhaal van de depressieve tiener Craig Gilner die zich vrijwillig laat opnemen in een psychiatrisch ziekenhuis is klein in opzet maar groots in vertelstijl. Vizzini neemt de lezer mee achter de schermen van psychologische problemen en de betekenis van vriendschap.

5
Columbine door Dave Cullen


De tragedie van de schietpartij op de high school in Columbine wordt hier tot de kleinste details en vaak klinisch uitgelegd. Cullen krijgt het voor elkaar om een aangrijpend en dramatisch verhaal minutieus uit de doeken te doen, zonder gebruik te maken van een wijzende vinger. Het boek leest als een goedgemaakte documentaire en is tegelijkertijd schokkend en bevredigend.

4
Je Blijft door Anna Drijver


Het mooiste boek dat ik ken over afscheid nemen en verder gaan. Door de woordkeuze en vertelstijl kom je niet gelijk in het boek, maar de aanhouder wint. Drijver weet door situaties en emoties zo kaal en eerlijk mogelijk te omschrijven de lezer te raken.

3
Zeitoun door Dave Eggers


Eggers laat voor en nasleep van de orkaan Katrina zien door de ogen van de Amerikaanse moslimfamilie Zeitoun. Een boek dat aan de ene kant een liefdesverklaring is aan de stad New Orleans en aan de andere kant een pijnlijk zwart beeld schetst van de Amerikaanse autoriteiten en naastenliefde. Ondanks het zware thema straalt liefde voor een stad, een familie en Amerika door in bijna iedere pagina.

2
One Day door David Nicholls


Een vertelstijl die je niet eerder in een boek zag. De relatie tussen de hoofdrolspelers Emma en Dexter wordt twee decennia ieder jaar één dag gevolgd. Nicholls neemt op een ontwapende manier de lezer mee op een reis waar vriendschap centraal staat. Pakkend, emotioneel, grappig en doordacht.

1
The Good Soldiers door Dave Finkel


Iedereen weet dat de oorlog in Irak is begonnen onder valse voorwendselen en dat de gevolgen kolossaal waren. Finkel spendeerde vanaf 2007 bijna een jaar met de soldaten van bataljon 2-16. Hij laat hun gevoelens, boosheid, frustratie en kwetsbaarheid zien. Het boek is het beste bewijs dat er in een oorlog geen winnaars zijn, alleen verliezers. The Good Soldiers is indrukwekkend en pijnlijk tegelijkertijd, met als uitschieter het zevende hoofdstuk. De lezer is hier getuige van een situatie met dodelijke afloop. De schrijfstijl is zo alsof je er zelf bij bent. Zonder opsmuk, maar met de voeten in de modder in een woestijn ergens in Irak. Dit zorgt voor kippenvel en een brok in de keel.

De lelijkste covers van 2010

De onvolprezen website Gamesrader publiceerde onlangs de lelijkste box cover art in videogames. De complete lijst is hier te vinden. Om jullie lekker te maken hieronder een fijne verzameling van wel heel lelijke voorkantjes.

Game Cowboys columns

Afgelopen vrijdag werd mijn achtste column op Gamecowboys.nl gezet. Twee maanden geleden ben ik vol goede moed begonnen om de verhaaltjes ook op mijn blog te plaatsen, maar zojuist kwam ik er achter dat ik dit nog niet had gedaan. Daarom hieronder zeven hersenspinsels van moi over de game-industrie en de randverschijnselen daaromheen.

GC: Billie 2

Bol.com heeft een virtuele assistent (Billie) op zijn website. Dit automatisch antwoord gevend programma moet de luie klant helpen om een product te vinden. Vorige week heb ik mij bij de webwinkel ongans gezocht naar de Blu-ray box van Bruce Springsteen The Darkness On The Edge Of Town. Na een digitale woordenwisseling met het gezellige dikkertje Billie kwam ik er niet uit. Onze virtuele conversatie bleef mij bezig houden. Zojuist probeerde ik via mijn nieuwe virtuele vriend de game Vanquish te bestellen. Hier volgt een ingekorte versie van deze opmerkelijke 'woordenwisseling'.


Billie zegt: Welkom terug. Waarmee kan ik u van dienst zijn?
U zegt: Ik ben opzoek naar Vanquish

Billie zegt: Wilt u nog meer zien?
U zegt: Nee doe eerst maar Vanquish

Billie zegt: U kunt ook even kijken op de bolc.com computer homepage. Ok. Kan ik u nog ergens anders mee helpen?
U zegt: Nee Billie, jij zou Vanquish voor mij zoeken

Billie zegt: Ik snap u helaas niet. Kan ik u nog een suggestie geven?
U zegt: Vanquish, een spelletje dat ik wil kopen

Billie zegt: Dat begreep ik niet. Hè, lastig. Wilt u verder nog iets zoeken?
U zegt: Nee, ik wil niets anders kopen dan Vanquish

Billie zegt: Ik heb u niet goed begrepen. Even kijken. Zal ik anders een suggestie doen?
U zegt: Diepe zucht, doe eens, verras me

Billie zegt: Ik heb u niet begrepen. Even kijken. Zal ik anders een suggestie doen?
U zegt: Ja hoor

Billie zegt: Ow wacht dat komt helemaal goed. Wat dacht u van 'De beste cadeautips'.
Ik heb hier een korte beschrijving: "De beste cadeautips voor vaders, moeders, vrienden, vriendinnen, jongens, meisjes, baby's, peuters en kleuters." De uitgebreide omschrijving bekijken kan via De beste cadeautips.

Billie zegt: Wilt u nog meer aanbiedingen zien?
U zegt: Ik wil de game zelf hebben, het is geen cadeau Billie. Ik denk dat mijn vader, moeder, neefje, peetkind of vriendinnen hier niet op zitten te wachten

Billie zegt: Ik heb niets gevonden, waar bent u precies naar op zoek?
U zegt: Nog een keer dan maar: Vanquish, een spel

Billie zegt: Ik heb best veel spelletjes gevonden, wat voor soort spel zoekt u precies? (Een game voor de Xbox, Playstation, PSP, PC, Wii, Nintendo DS of een puzzel) zeg het maar!
U zegt: Aha, nu komen we ergens. Ik wil 'm op PlayStation 3.

Billie zegt: Ah! Playstation 3 ... Zoekt u een bepaald genre? (bv. Actie , Avontuur en Besturing)?
U zegt: Weer goed, maar ik heb de titel hoor. Nog een keer dan: Vanquish

Billie zegt: Ok. Welk genre wilt u zien?
U zegt: Euh ik denk actie

Billie zegt: Maar natuurlijk, ik maak even een selectie voor u. Ik heb best wat Playstation 3 games gevonden. Heeft u nog een bepaalde titel in gedachten?
U zegt: Jeez, Billie ik krijg het gevoel dat je niet echt naar mij luistert

Billie zegt: Ik heb 88 artikelen gevonden.
'BlazBlue 2 : Continuum Shift Limited Edition' is verkrijgbaar voor € 49,99 .
'Blazblue, Continuum Shift Ps3' is al te koop voor maar € 54,99 .
'Dead Rising 2 (zombrex Steelbook Edition)' is verkrijgbaar voor € 64,99 .
Ik heb nog wel wat in de aanbieding, wilt u die zien?

U zegt: 88 stuks? Ik ben alleen opzoek naar Vanquish dus niet BlazBlue of Dead Rising 2. De ene ken ik niet de andere heb ik al

Billie zegt: Ik heb u helaas niet goed begrepen. Ik heb nog wel wat in de aanbieding, wilt u die zien?
U zegt: Aha begrijp ik het goed dat Vanquish in de aanbieding is? Ik zeg doe maar!

Billie zegt: 'Batman Arkham Asylum - Platinum' kost slechts € 29,99 . 'Rage' is al te koop voor maar € 59,99 . 'Fist of the North Star: Ken's Rage' koop je nu voor € 44,99 .
Wilt u nog meer zien?
U zegt: Batman, Rage of Fist Of The North Star? Die wil ik niet ik wil Vanquish kopen, Billie

Billie zegt: U kunt ook even kijken op de PS3 games pagina. Ok. Wilt u verder nog iets zoeken?
U zegt: Oke, ik kan naar de PS3 games pagina, maar ik ben bij jou terecht gekomen omdat ik nogal lui ben en zeer 2.0

Billie zegt: Ik heb niets gevonden, waar bent u dan naar op zoek? Helaas heb ik niets kunnen vinden, wat zoekt u precies?
U zegt: Voor de elfde keer: ik wil Vanquish kopen bij bol.com. help mij Billie

Billie zegt: Ik heb niets gevonden, waar bent u dan naar op zoek?
U zegt: Aaaargh VANQUISH, IK WIL VANQUISH

Billie zegt: Sorry... ik heb niets gevonden, waar bent u naar op zoek?
U zegt: Ik begin een beetje boos te worden Billie

Billie zegt: Helaas heb ik niets kunnen vinden, waar bent u precies naar op zoek?
U zegt: Nog een keer dan: ik zoek Vanquish

Billie zegt: Helaas heb ik niets kunnen vinden, waar bent u naar op zoek?
U zegt: Vanquish

Billie zegt: Ik heb zes artikelen gevonden.
'Vanquish (Lenticular 3d Packshot - Limited Edition)' kost bij bol.com slechts € 39,99 .
'Vanquish (Lenticular 3d Packshot - Limited Edition)' kost € 55,00 .
'Vanquish' kost € 15,99 (Engels - Paperback) .
Ik heb er nog meer hoor. Wilt u die zien?

U zegt: Aha Billie, je kunt het dus wel, mijn dank is groot

Billie zegt: Ik heb u niet goed begrepen. Daar was u denk ik naar op zoek. Klopt dat?
U zegt: Ja dat klopt

Billie zegt: Nou, dan ben ik wel zo'n beetje aan het einde van m'n Latijn.. Op de site heb ik trouwens ook enkele vergelijkbare artikelen erbij gezet. Die zijn ook nog de moeite van het bekijken waard!
U zegt: Jij ben aan het einde van je Latijn? Ik probeer je te bedanken, je hebt mij geholpen.
Billie Ik ga zo Vanquish bij jouw bedrijf bestellen.

Mijn discussie ging nog even door. De moraal van dit verhaal. Een webassistent werkt niet. Sorry Billie. Ik ga voortaan weer gewoon naar de fysieke winkel.

GC: Zombies

In 1968 stelde regisseur George A. Romero het begrip zombie voor aan het grote publiek in de film Night Of The Living Dead. Toen ik de film, iets meer dan een decennium later, op tienjarige leeftijd stiekem zag op een heel slechte VHS-tape, was ik niet echt onder de indruk. ‘Was dit nu eng?’, vroeg ik mij af: strompelende, slecht opgemaakte acteurs die kreunen en mensen opeten. Het was niet mijn kopje thee. In 1997 kwam ik dit soort ondode kerels weer tegen in de PSX-game Resident Evil. Nu was ik wel verkocht. Wat was dit eng, wat was dit verslavend en wat schrok ik me iedere keer het apelazarus!


Vanaf dat moment keek ik uit naar iedere andere vorm van media waar zombies in voor kwamen. Maar eerlijk is eerlijk, naar ondode griezels in games ging mijn voorkeur uit. Fast forward naar 2009/2010. De game-industrie omarmde het begrip zombies massaal. Ik durf te spreken van een zombievisering (ik weet dat dit geen woord is, maar het dekt de lading) van games. Zombies in Afrika, zombies in de tweede wereldoorlog verkleed als Nazi’s, zombies in een winkelcentrum, zombies op PSN en Xbox LIVE, zombies die dood achtergelaten zijn, kortom zombies en nog eens zombies.

Ik verslond iedere game en de vaak gehoorde kritiek van zombiemoeheid ging compleet aan mij voorbij. Desondanks kreeg mijn zombieliefde dit najaar een flinke opdoffer. De soort van zombies in Crackdown 2 waren verre van indrukwekkend en bij Plants VS Zombies kwam ik ook niet aan mijn trekken. Humor in dit soort games moet inktzwart zijn en niet pastelkleurig. Een dag na de release van Call Of Duty: Black Ops speelde ik de zombiemode. Voor die drie mensen op deze planeet niet in the know: in dit bijspel valt een leger ondode griezels het witte huis aan, waar de presidenten de machthebbers uit de jaren-60: John F. Kennedy, Richard Nixon, Robert McNamara en Fidel Castro net gezellig een kopje thee zitten te drinken. De oude knarren bundelen hun krachten en nemen het al schietend, hakkend en slaand op tegen een leger van levende doden. Op papier hartstikke leuk, maar de uitwerking kon mij niet echt boeien. Te ver gezocht? Te sensatiebelust? Te veel zombies? De zombiemoeheid leek nu ook bij mij toe te slaan.

Vorige week duwde ik met gezonde tegenzin Red Dead Redemption: Undead Nightmare in mijn Xbox 360. Zombies in het wilde westen, zou ik dit gaan trekken? Met de Black Ops-desillusie in mijn achterhoofd dacht ik van niet. Boy, was I wrong. Laat het maar weer over aan de mannen en vrouwen van Rockstar om een uitgekauwd iets nieuw leven in te blazen. De originele game schitterde door de eenvoud. Het digitaal cowboytje spelen in het Wilde Westen was leuk, doelloos over de schijnbaar eindeloze prairie zwerven en afwachten wat er op je pad komt was briljant. Undead Nightmare is minstens net zo leuk, vooral omdat het spel zichzelf nergens serieus neemt. De ondode cowboys zien er niet echt angstaanjagend uit, eerder lachwekkend. Toch krijg ik tijdens het spelen keer op keer kippenvel en hartkloppingen. Rockstar weet door geluiden en achtergrondmuziek een sfeer te creëren die de originele Resident Evil weet te evenaren. Het desolate en herhalende getingel van een pianotoon gaat door merg en been, want je weet dat er ieder moment iets spannends kan gebeuren. Het briljante is dat er niet eens altijd iets gebeurt. Rockstar heeft goed gekeken naar de aloude horrortraditie waar het wachten op iets gruwelijks vaak enger is dan de gebeurtenis zelf. Red Dead Redemption: Undead Nightmare moet verplichte kost worden voor iedere gamemaker die begint aan een zombiespel. Zo kan het dus ook.

Op de valreep en met een vernieuwd zombieverlangen speelde ik deze week ook even Dead Nation, een downloadbaar spelletje op PlayStation Network. Verrassend verslavend, maar jammer genoeg is Undead Nightmare nog niet uitgespeeld en roept de multiplayer van Black Ops mij iedere avond ook nog eens. De uitbreiding van Red Dead Redemption heeft mijn zombieliefde weer aangewakkerd. Hoe ik dat weet? Dead Nation smaakte naar meer en ik vraag me stiekem af of ik de zombie-mode in Black Ops niet nog een kans moet geven.

GC: Online trash talking

Waarschuwing voordat je gaat lezen: deze column bevat veel Engelstalige scheldwoorden. Ben je snel beledigd of onder de 16: een gewaarschuwd gamer telt voor twee.


Call Of Duty Black Ops heeft het multiplayer-vuur in mij weer aangewakkerd. Halverwege dit jaar ben ik gestopt met Modern Warfare 2. De reden? Aimbots en andere manieren waar ‘gamers’ het leuker vinden om mee te winnen. Sinds de lancering van Call Of Duty Black Ops is het weer elke avond feest in huize van Trierum. Met een gezellig clubje van vrienden, collega’s en industrierelaties wordt dagelijks virtueel geschoten in een gesloten party. Een beetje ouwehoeren, je druk maken over die onmogelijke manier waarop je dood ging en daarna via Theater Mode filmpjes nakijken en screenshots maken. Kortom gezellig. Een avond deze week was niemand online (Ajax speelde) en kwam ik terecht in een open server. Al snel kreeg ik een flashback naar Modern Warfare 2.

In nog geen tien minuten werd ik uitgemaakt voor alles en nog wat en vertelde iemand die niet ouder dan 13 jaar kon zijn (beginnende baard in de keel) mij dat hij gisteravond iets zeer onsmakelijks had gedaan met mijn moeder. Nu ben ik ook niet vies van een stevig potje trash talking, maar dit ging (weer) tien stappen te ver. Ik wil jullie de meest briljante woordenwisseling niet onthouden. Nadat ik een Amerikaanse medespeler complimenteerde met zijn kill, kreeg ik de wind van voren.

“Eat that motherfucker, you can suck my dick.”

“Euh daar ben ik niet zo’n liefhebber van maar toch bedankt.”

“What kind of fucking language are you talking, fucking pussy foreign asshole.”

“Gewoon Nederlands, eikel.”

“Talk American, motherfucker.”

“Ok, but American is not really a language, it’s English man.”

“How the hell do you know that fucking foreigner.”

“Isn’t that common knowledge, like the sky is blue.”

“What the fuck are you talking about. The sky is blue, hey guys we got a fucking faggot in our team.”

“Hahahaha, it takes one to know one, so is there something you want to share with us?”

“You cocksucker, I aint no homo, you are.”

Het spel begon en zijn tirade ging door.

“You better watch out you gay punk, my buddy is on the opposing team and I messaged him that he should rape you.”

“Ah there is this fascination with homo’s again. Buddy I am from Amsterdam, I really do not mind that you, or your friend on the opposing team is gay.”

“Marihuana smoking fuckwad, shit somebody shot me, it’s your fault fucking jesa.”

“Bub, maybe you should pay more attention on the game and less on me.”

“You would like that fucking jesa, bitch wouldn’t you.”

Diepe zucht.

“Yeah you better watch out fucking foreigner.”

“Hey man I wish you the best. Before I mute you good luck with your coming out.”

“You asshole, don’t you mute my…”

Eigenlijk vond ik de woordenwisseling erg grappig. Maar toen ik dit de morgen erna tegen mijn vrouw vertelde, trok ze haar wenkbrauwen op en mompelde: ‘ Gezellig spelletje, dat Call Of Duty van jou’. Een paar uur later kreeg ik van haar een direct message via Twitter: TIME is looking for people who use Call of Duty or Halo as ways to talk about God with non-Christians. Reply to @Allie_Townsend if it's you.

Ik las de tweet meerdere keren en na enig online-speurwerk was ik nog geen stap verder. De vraag is gesteld door het opinieblad TIME. Een journalist wil waarschijnlijk een verhaal schrijven over de combinatie geloof en first-person shooters. Sinds de originele Xbox en de PlayStation2 speel ik al online en nog nooit eerder heb ik het woord God horen gebruiken. Ik ben er toch nieuwsgierig naar geworden: als gelovige discussiëren over God terwijl we samen een virtueel bloedbad aanrichten. Herken jij jezelf daarin, mail dan niet naar Allie Townsend van TIME, maar voeg mij toe in je vriendenlijst. Spelen we een leuk spelletje.

GC: Reviews

Jaren geleden is het bedrijf waar ik destijds voor werkte een paar maanden in de ban gedaan,vanwege een gamereview die ik schreef. Mijn epistel van twee pagina’s sloot ik af met: ‘Dit is net zo spannend als het kijken naar het opdrogen van verf’. De uitgever van het desbetreffende spel dat ik besprak was not amused en trok advertenties terug. Een Koude Oorlog begon die nog lang doorsputterde. Vijf jaar geleden hebben we onder het genot van een borrel de strijdbijl begraven. Het punt dat de uitgever maakte was dat de review geschreven was zonder inhoudelijk het spel te behandelen. De review was volgens hem gespeend op de snelle lach. Over die twee punten zijn we het overigens nog steeds niet eens.


Een review schrijven is natuurlijk het meest subjectieve wat je kunt doen. Zo zal Power Unlimited nimmer een kindergame met een Gold Award belonen. Dat is niet zo gek, want de doelgroep van het grootste gamemagazine zit niet echt te wachten op dit soort games. Mits deze op een humoristische wijze de grond in wordt geschreven. Is dat eerlijk? Nee, maar vaak wel verdomde leuk.

Het afgelopen jaar hoor ik steeds meer uitgevers klagen over de becijfering van reviews en dan vooral vanwege de digitale schrijfsels van online-vakbroeders. Waarom uiten zij (op persoonlijke titel) hun boosheid? Dat heeft volgens mij met een aantal factoren te maken. Ten eerste zien zij een slechte of matige bespreking als inkomstenderving. Of dat zo is, laat ik in het midden. Het tweede punt is de vaak onvolledigheid van de review.

Er is een vlammende concurrentie tussen gamewebsites wie als eerste een bespreking weet te plaatsen. Het als eerste een review hebben van knallers als Medal Of Honor, Assassin’s Creed en Call Of Duty is een badge of honor. Het is een manier om je te onderscheiden van de concurrentie. Van dit soort triple-a-releases is in de meeste gevallen niet ruim van te voren een reviewcode beschikbaar. In het geval van Black Op werd een select groepje journalisten uitgenodigd in Engeland om het spel in een perfecte setting te spelen. Een setting zonder lag, waar de PS3-versie later wel wat last van bleek te hebben. In de wedloop om de eerste te zijn, moet de reviewer niet alleen serieuze gaming skills hebben, maar ook een vlugge pen. Vaak wordt de multiplayer dus op een later tijdstip besproken. En dat is precies waar de schoen wringt. Wat je vaak leest is een halve bespreking. Laat ik Medal Of Honor als case nemen. Deze game was kort en werd daar (vaak) genadeloos op afgerekend. De multiplayer zorgt voor een langere speelduur, maar deze werd in veel gevallen niet of later besproken.

Een ander punt is hoe ver een scribent vaak afstaat van het te bespreken product. Voor de reviewer van tegenwoordig is meer eer of coolheid te behalen met een bespreking van de zoveelste core-game dan van een spel dat zich richt op de mainstream. Dat zagen we afgelopen week ook bij de Kinect-besprekingen. De eerste gamereviews waren niet echt om over naar huis te schrijven. Kinect Adventures haalt een kleine voldoende. De redenering is: te simpel, te laagdrempelig, te herhalend, enzovoort. Sinds vorige week staat hier ook een Kinect en het is juist Kinect Adventures dat hoge ogen gooit bij de niet gamers in mijn vriendengroep. Deze groep, ook wel te beschrijven als casual gamers, maakt het niet uit of een spel (te) simpel is. Speelplezier, daar draait het om. Overigens leest negen van de tien in die groep geen online reviews.

Als iemand uit de bizz klaagt over een cijfer, vraag ik mijzelf af of de industrie Nederlandse online besprekingen niet te serieus neemt. Door internet kan iedereen, op elk moment informatie, en dus ook reviews, tot zich nemen. Noem het vergelijkend warenonderzoek. Maakt iemand op basis van één review een aankoopbeslissing? In het algemeen denk ik van niet. Als je volgende keer een bespreking leest of schrijft, hou dan in je achterhoofd dat het een mening is. En de beste mening is nog steeds die van jezelf.

GC De levensadem van Call Of Duty Black Ops

Tijdens de officiële lancering van Call Of Duty: Black Ops sprak ik een fan, die de avond omschreef als ‘het mooiste moment van 2010’. De jongen, ik schat een jaar of twintig, had net acht tientjes neergelegd voor de Hardened Edition van het spel en toonde deze, zo trots als een pauw, aan zijn vrienden. De vraag of hij straks gelijk ging spelen beantwoordde hij met gefronste wenkbrauwen. In zijn ogen las ik de vraag: jij dan niet? Nog voordat ik hem veel plezier kon wensen, liep hij richting de uitgang, zijn vrienden in een colonne achter hem. Ik keek om mij heen en zag eigenlijk alleen maar blije gezichten.


De afgelopen vier uur stond in het Amsterdamse Convention Center een dwarsdoorsnede van de Nederlandse mannelijke bevolking. Wachtend op dat ene moment, het moment dat zij Black Ops eindelijk mocht kopen. De tijd werd gedood door middel van flitsende presentaties met oorverdovend geluid, optredens met oorverdovend geluid en presentaties met, je raadt het al, oorverdovend geluid. De fans leken zenuwachtig en alles wat op het podium afspeelde werd begroet met gegil en gejuich. Kortom: de sfeer zat er goed in.

Klokslag twaalf uur bewoog een tsunami aan gamers zich richting de Free Record Shop-ruimte, waar de drie versies van het spel verkocht werden. In de drie kwartier die daarop volgde moet menig verkoper of repetitieve strain injury (RSI) of een tennisarm hebben opgelopen door het continue aanslaan op de kassa en of de game in zakjes te doen. Dit is het bewijs dat Call Of Duty als franchise niet onderhevig is aan welke financiële crisis dan ook.

Ruben Dehouck, European marketingdirector Call Of Duty eergisteren op Entertainment Business: “Van de eerste verkoopcijfers die ik nu binnen heb krijg ik wel een heel grote glimlach op mijn gezicht.” Nog voor de lancering riepen toonaangevende analisten (wijsneuzen) echter dat Black Ops niet de verkopen van Modern Warfare 2 zou overtreffen. Volgens deze quasi-intellectuele azijnpissers zou de wereldwijde omzet op de eerste dag van CODMWF2 (300 miljoen euro) niet overtroffen worden. Boy were they wrong. In de eerste 24 uur bracht Call Of Duty: Black Ops in Amerika en Engeland $360 miljoen op. In totaal gingen in de Engelssprekende landen 5,6 miljoen units over de toonbank, meldt het Britse vakblad MCV. Modern Warfare 2 verkocht destijds in Engeland en Amerika 4,7 miljoen units op de eerste dag. Met dit resultaat gaat Call Of Duty Black Ops de geschiedenis in als grootste entertainmentlancering ooit. Weet je gelijk weer hoe belangrijk die analisten zijn.

Nog voordat de officiële cijfers bekend waren, werd ik geïnterviewd door een journalist van Nieuwe Revu. Hij vroeg of ik een schatting wilde maken over de financiële kansen voor Black Ops. Ik heb geen antwoord gegeven. Dit is namelijk niet de belangrijkste vraag die gesteld moet worden als je het succes van Call Of Duty Black Ops wilt kaderen. Natuurlijk is de eerste dagomzet interessant en belangrijk, maar waar het volgens mij om draait is: heeft dit spel net zo’n lange adem in de winkel als zijn voorganger? Vlak vóór de release van Black Ops gingen nog wekelijks veel exemplaren van Modern Warfare 2 over de toonbank. Een spel van bijna een jaar oud nam zo goed als wekelijks een positie in de algemene verkoop top-10 in. Dat is vooral bijzonder, omdat de levensverwachting van een game vaak niet langer dan een paar weken is. Als Black Ops dezelfde weg als zijn voorganger inslaat en het aantal consoles dat verkocht wordt blijft groeien, dan kan het niet anders dat dit spel zijn oudere broer overtreft in verkoopcijfers.

GC: Achievements

Je kunt een hoop zeggen over de Xbox 360, maar het belangrijkste is volgens mij wel dat de console voor een revolutie zorgde met de introductie van Achievements. Door de jaren heen is het halen van deze nutteloze hebbedingetjes omschreven als ‘nerd cred’ en in goed Nederlands als de digitale penis. Achievements voegen nu al vijf jaar een nieuwe dimensie toe aan onze favoriete hobby: gamen. De tijd dat je trots was als je de aftiteling van een spel bekeek, heeft plaatsgemaakt voor het kippenvel opwekkende geluidje en de woorden Achievement Unlocked. Deze digitale beloningen zorgen dat je ook na het uitspelen de game weer eens uit de kast trekt om die ene Achievement te halen.


Zo ben ik na twee jaar nog sporadisch te vinden in de wereld van Left 4 Dead om de felbegeerde Zombie Genocidest te behalen (53.595 ondode griezels gedood). Als ik het over deze digitale beloningen heb met andere gamers dan valt één ding op. Mensen met een lage score zeggen vaak zo nonchalant mogelijk dat Achievements niet relevant zijn. Zij gamen immers om te gamen en niet om die onbelangrijke beloningen binnen te harken. Bij de grootgebruikers is dat een ander verhaal. Zo heeft de Amerikaanse gamer Stallion83 een blog www.1milliongamerscore.com/ gemaakt waarin hij zijn race naar de gamerscore van een miljoen, per behaalde Achievement bijhoudt. Allemaal leuk en aardig, maar ook op Nederlandse bodem ontlokken de digitale beloningen niet alledaagse ambities. Je kunt in sommige gevallen zelfs spreken van een subcultuur. Zo is er iemand in de Nederlandse game-industrie (you know who you are) die zegt niet voor Achievements te gaan, maar wel met zoveel mogelijk games de volle 1000 punten gamerscore wil behalen.

Games spelen met de belofte van Achievements is voor mij meer zoiets als appeltaart met slagroom. Het één is al lekker, met het ander nog lekkerder. Ik ben zeker een gamer die heel blij en fanatiek wordt van Achievements. Hoe meer, hoe beter en iedere substantiële toename in gamerscore vervult mij met trots. Ik ga echter geen slechte games spelen speciaal voor de Achievements, iets waar ik mij tegenover collega’s nog weleens tegen moet verdedigen. Onder het kopje full disclosure: ja ik heb ook de 1000 punten behaald met Avatar. Maar dat was geen heel slechte game en een monsterscore in een paar minuten behalen is toch een goede deal?

Het is wel jammer dat veel gamemakers niet wat creatiever met Achievements omgaan. Goed, punten krijgen omdat je een level uit hebt gespeeld is leuk, maar ik (en vele gamers met mij) gaan liever voor de Achievements waar je echt voor moet ploeteren. Mijn persoonlijk frustratiepuntje in deze categorie is de Remember September ’44 van de game Brothers In Arms: Hell’s Higway. Sinds 2008 heb ik al twee keer de mogelijkheid gehad om deze digitale beloning te behalen. Je moet namelijk het spel spelen op 17 september (de viering van Operation Market Garden) en dat vergeet ik steeds. De Achievement komt uit de koker van Randy Pitchford van Gearbox. De ontwikkelbaas is al een tijdje bezig met het bedenken van een model waarmee de industrie daadwerkelijk geld kan verdienen met Achievements. Tijdens een interview met het Britse Xbox 360 The Offical Magazine opperde de spellenmaker het idee om iedere game makkelijk haalbare Achievements mee te geven. Volgens Pitchford verkoop je hier dan minstens 40.000 units meer van. Ik durf nog een stap verder te gaan. Stop makkelijke Achievements in middelmatige games en de kans is vrij groot dat de zogenaamde ‘achievement hoarders’ het spel wel aanschaffen.

Hoe dan ook, Achievements worden soms lacherig de digitale penis genoemd. Is dat erg? Ik denk het niet, het is een badge of honor. Eentje waar je zelfs in het openbaar over op kan scheppen.

GC: Rasisme in games

Aijaz Zaka Syed is een columnist voor de krant Khaleej Times. Vorige week ging hij dieper in op de manier waarop mensen uit het Midden Oosten weergegeven worden in games. De favoriete games van zijn zoon, die hij omschrijft als een engeltje, zijn gewelddadig en komen allemaal uit ‘the land of the free’. Syed noemt deze spelletjes een simplistische doctrine van ‘voor of tegen ons’. De scribent dook dieper in de Medal Of Honor-controverse. Uitgever Electronic Arts verwijderde het woord Taliban uit de multiplayer. Er waren immers veel Amerikaanse soldaten omgekomen in Afghanistan, de plek waar MOH gesitueerd is.


Tot het midden van zijn schrijfsel deed Syed niet meer dan oude koeien uit de sloot halen. Maar halverwege maakte hij een punt, waar ik nog nooit over nagedacht had.De zelf opgeworpen censuur van EA kwam na druk van de overlevende Amerikaanse families. Maar waarom is er geen rekening gehouden met de vaders en moeders van de andere slachtoffers in het conflict? Irakese en Afghaanse familie hebben ook familie verloren en zijn, volgens Syed ook ‘niet blij’ met dit soort games. Games waar de Amerikaan altijd de held is en (meestal) een donkergekleurde in Arabische kleding getogen bad guy de tegenstander is.

Na het lezen van de column vroeg ik mij af Syed argument niet te kort door de bocht was. Goed, games als Full Spectrum Warrior, Call Of Duty: Modern Warfare en Medal Of Honor laten een tegenstander vaak zien als terrorist, maar ziet de gamer hen ook zo? Krijg je door het spelen van Medal Of Honor, gelijk een hekel aan bijvoorbeeld Afghanen? I don’t think so. Zelf heb ik de tegenstander in dit soort first person shooters nog nooit als een volk perse gezien, laat staan een Arabisch volk. Nee de tegenstander is iemand waar je van moet winnen. Het maakt niet uit of deze een bruine, zwarte, witte, gele of groene huidskleur heeft. Niets meer en zeker niets minder. Wil ieder gezond denkend mens meer over oorlogsachtergronden weten, dan speelt hij of zij geen spelletje, maar slaat een krant open of kijkt naar het journaal.

Des al niet te min zijn games als Medal Of Honor en Modern Warfare gesitueerd in realistische settings en maken deze gebruik van semi-echte omgevingen en conflicten. De gamer wil realisme en de ontwikkelaar speelt daar maar al te graag op in. Ik begrijp de verontrustheid van Aijaz Zaka Syed. Het is natuurlijk niet leuk als je zoon een game speelt waarin jij je eigen volk herkent als tegenstander. Waar Syed aan voorbij gaat is dat het ‘maar een spelletje is’. De columnist schrijft dat hij zijn zoon uitlegt dat games niet de echte wereld weergeven. Dat Arabieren en Moslims niet zo schofterig zijn zoals ze in spelletjes worden afgebeeld. Als Syed tegen zoonlief zegt dat de realiteit meer complex is krijgt hij antwoord in de vorm van een brom. Hieruit concludeer ik dat Syed’s zoon het begrepen heeft en de vader niet. Een gevalletje van een digitale generatiekloof. Het gaat hier om spelletjes, niet om de echte wereld. Games die zorgen voor entertainment zonder racistische of haatoproepende bedoelingen. Aan de andere kant ben ik geen vader, of Arabier of Moslim.

Bol.com crap

Voor Sinterklaas heb ik een bon van Bol.com gehad. Dat is mooi want ik wil graag de Blu-ray-box van Bruce Springsteen The Darkness On The Edge Of Town kopen. Bij de vrolijke webwinkel hebben ze deze echter niet. Voordat ik de klantenservice lastig kon vallen met mijn vraag, zag ik Billie de virtuele assistent van Bol.com. Hieronder mijn gesprekje met deze automatic respond computer.



Billie zegt:Welkom bij de virtuele assistent van bol.com. Waarmee kan ik u van dienst zijn?

U zegt:ik wil de blu-ray box van Bruce Springsteen The Darkness on the edge of town bestellen waarom hebben jullie deze niet?

Billie zegt:Digitale boeken kunt u lezen op apparaten die Adobe DRM ondersteunen. Bijvoorbeeld op uw pc of mac. En in ieder geval op de:
Sony Reader Touch Edition, Sony Reader Pocket Edition
Epub versie van BeBook, Bebook Mini
Epub versie van Cybook Gen 3, Cybook Opus
Kan ik u verder nog ergens mee van dienst zijn?

U zegt:Begrijp je mijn vraag niet billie?

Billie zegt:Ik heb u niet begrepen. Kan ik u verder nog ergens mee van dienst zijn?

U zegt:jaha ik wil de Blu-ray box van bruce Springsteen kopen geen epub of Touch edition

Billie zegt:Digitale boeken kunt u lezen op apparaten die Adobe DRM ondersteunen. Bijvoorbeeld op uw pc of mac. En in ieder geval op de:
Sony Reader Touch Edition, Sony Reader Pocket Edition
Epub versie van BeBook, Bebook Mini
Epub versie van Cybook Gen 3, Cybook Opus
Kan ik u nog ergens anders mee van dienst zijn?

U zegt:Dat had je al.. grrr

Billie zegt:Ik heb u helaas niet goed begrepen. Is er nog iets anders waarmee ik u van dienst kan zijn?

U zegt:Bruce springsteen blu-ray box ik wil die kopen, maar jullie hebben 'm niet

Billie zegt:Digitale boeken kunt u lezen op apparaten die Adobe DRM ondersteunen. Bijvoorbeeld op uw pc of mac. En in ieder geval op de:
Sony Reader Touch Edition, Sony Reader Pocket Edition
Epub versie van BeBook, Bebook Mini
Epub versie van Cybook Gen 3, Cybook Opus
Is er nog iets anders waarmee ik u van dienst kan zijn?

U zegt:hebben jullie soms aandelen in ereaders?

Billie zegt:Even controleren voor de zekerheid: volgens mij wilt u een product zoeken. Klopt dat? Zo ja, dan ga ik direct zoeken.

U zegt:ha ik wil de Blu-ray box van Bruce Springsteen Darkness on the edge of town en begin nu niet weer met ereaders

Billie zegt:Als ik het goed begrijp heeft u een vraag over e-readers en digitale boeken?

U zegt:aaaargh

Billie zegt:Ik snap u helaas niet. Als ik het goed begrijp heeft u een vraag over e-readers en digitale boeken?

U zegt:diepe zucht

Billie zegt:Ik heb u niet goed begrepen. Hè, lastig. U kunt het beste nog even kijken op onze digitaal lezen pagina.
Kan ik u nog ergens anders mee van dienst zijn?

U zegt:nee Billie ik wil een fysiek product kopen

Billie zegt:Het spijt me, maar het lukt me niet om uw zin goed te begrijpen. Zou u daarom alstublieft op een andere manier kunnen melden waarmee ik u verder nog mee van dienst kan zijn?

U zegt:IK WIL EEN PRODUCT KOPEN MAAR KAN DEZE NIET VINDEN OP JULLIE SITE!

Billie zegt:Even controleren voor de zekerheid: volgens mij wilt u een product zoeken. Klopt dat? Zo ja, dan ga ik direct zoeken.

U zegt:dat zei je net ook al

Billie zegt:Sorry dat ik in herhaling val. Ik zal die vraag nu nog een keer stellen en daarna proberen om dat niet meer te doen.
Even controleren voor de zekerheid: volgens mij wilt u een product zoeken. Klopt dat? Zo ja, dan ga ik direct zoeken.

U zegt:Bruce Springsteen Darkness on the edge of town de blu-ray editie

Billie zegt:Ik snap u helaas niet. Ik probeer u te begrijpen. Even controleren voor de zekerheid: volgens mij wilt u een product zoeken. Klopt dat? Zo ja, dan ga ik direct zoeken.

U zegt:weet je wat ik bestel de box wel bij Play.com

Billie zegt:Heeft u een vraag over bestellen?

U zegt:nee hoor

Billie zegt:Is er nog iets anders waarmee ik u van dienst kan zijn?

U zegt:je hebt mij vanavond al zo goed geholpen
Billie zegt:Dat begreep ik niet. Kan ik u nog ergens anders mee helpen?

U zegt:ik zeg nee

Billie zegt:Ok, dan zijn we volgens mij klaar nu.
Bol.com is benieuwd naar uw mening over deze geautomatiseerde chat. Beantwoord de volgende vraag met een cijfer van 1 t/m 10 (1 = heel slecht; 10 = heel goed):

Billie zegt: Wat voor rapportcijfer (1 t/m 10) geeft u de kwaliteit van dit geautomatiseerde gesprek?

U zegt:wat dacht je zelf?

Billie zegt:Ok. Dank u voor het antwoord. Tot ziens!

U zegt:nee ik had nog geen cijfer gegeven

Billie zegt:Ik heb u niet begrepen. Kan ik u verder nog ergens mee van dienst zijn?

U zegt:een vette één in het rood geschreven en het is jammer dat ik geen nul kan geven want dit is zwaar crap

Billie zegt:Sorry, dat snapte ik even niet. Ik probeer u te begrijpen. Kan ik u nog ergens anders mee van dienst zijn?

U zegt:Billie welterusten

Billie zegt:Dat begreep ik even niet. Wilt u daarom contact opnemen met de klantenservice?

Ik klik weg en ga morgenochtend de box ergens anders bestellen. Bol.com maakt briljante reclamefilmpjes en is een plezierige webwinkel, maar een virtuele assistent is ook voor het dikkertje van de onlineshops een brug te ver.

Gamecowboys

Sinds vorige week ben ik een columnist bij de zuster website van Dutch Cowboys: Game Cowboys. Iedere vrijdag wordt er een nieuw epistel geplaatst en als de nieuwe online staat, plaats ik de oude hier. Mijn allereerste column gaat over vroeger. Of te wel Opa aan de haal:

Via Facebook ontving ik vorige week een grappige ‘homemade’ viral: Gamelijstje Maken. De regels zijn simpel; publiceer 15 games waar je een goede herinnering aan hebt en stuur die door naar 15 vrienden met de uitnodiging hun favoriete 15 games ook op te schrijven. De crux is dat je er niet te lang over na moet denken. Nu ben ik niet zo van virtuele kettingbrieven, maar dit leek onschuldig genoeg om mee te werken. De eerste games die mij te binnen schoten waren; Metal Gear Solid, Driver, Resident Evil 2, Medal Of Honor (de eerste), Donkey Kong Country en Call Of Duty 4 Modern Warfare. Opvallend is dat het , met uitzondering van COD4MWF, allemaal oude games zijn. Om toch 15 games op te kunnen schrijven heb ik een blik moeten werpen in mijn gamekast. Met andere woorden, de rest van lijst bestond bijna alleen maar uit nieuwere games. Na het plaatsen bleef mijn opsomming door mijn hoofd spoken. Hoe kan het dat bijna alle beste en parate herinneringen komen van PSX-games? Als ik een aantal iconische momenten moet noemen uit de 20+ jaar dat ik games speel, dan kom ik niet verder dan vier echte WTF-belevingen. De dobberman pinchers die door het raam springen in Resident Evil 2, Psycho Mantis die mijn memorycard leest en de PSX controller doet bewegen, het sniper-level in Call Of Duty 4 en het ongebreidelde spelplezier van Donkey Kong Country. Ik begin op mijn opa zaliger te lijken, maar ik vroeg mij af of vroeger alles echt beter was? Oké, vorige week viel mijn mond open bij het tweede level van Medal Of Honor (de nieuwe) en ook ik kijk uit naar Call Of Duty Black Ops. Maar of ik ze over een jaar of twee nog herinner? Ik ben bang van niet. Dit zegt overigens niets over de kwaliteit van deze spellen, maar meer over de manier van consumeren. Hear me out. De meeste nieuwe games zijn spectaculair, goed speelbaar en jammer genoeg ook vaak 13 in een dozijn. Is dat erg? Neuh, dat denk ik niet. De huidige gamers (en ik dus ook) zijn allesvreters. Zij willen veel en snelle ervaringen. Of iets origineel of vernieuwend is, lijkt op de tweede plaats te komen. Gelukkig speelt de game-industrie goed in op die wens. Neem alleen al de steeds korter wordende speelduur van veel spellen (yep ik heb het hier over Medal Of Honor). Ook niet onbelangrijk is om te weten dat ik nu (bijna) alles speel. Met uitzondering van het MMORPG en RTS-genre draaien mijn PS3, Xbox 360, Wii, PSP en NDS overuren. Dit terwijl ik vroeger één game tegelijk speelde. Een klein onderzoekje bij mijn vrienden en bekenden leert dat de hedendaagse consument ook alles speelt of wil spelen. Of ze games nu kopen (goed), kopiëren (slecht) of lenen, alles draait om the next big thing. Het is verdomde jammer dat hierdoor de iconische WTF-momenten, niet meer binnenkomen. Was vroeger alles beter? Nope de beleving was simpelweg intenser door de schaarste. Dat is tenminste mijn bescheiden mening. PS. Nieuwsgierig naar mijn lijstje geworden? Check: hier

Met Remains is Dollhouse echt afgelopen

Dollhouse van Josh Whedon was een goede serie, nou ja het grootste gedeelte van de afleveringen. Ondanks alle goede kritiek werd Dollhouse na twee seizoenen geschrapt.


In Amerika is vorige week de laatste jaargang op dvd en Blu-ray verschenen. Om dit te vieren heeft de schrijver van de serie, Maurissa Tancharoen en 'tunesmith' en broer van, Jed Whedon iets speciaals gemaakt. Het melancholische Remains borduurt verder op het gegeven van Dollhouse en is één woord freaky. Check hieronder de clip.

Zingende robot

De toekomst van Termnator komt steeds dichterbij. Een robot die karaoke doet. Het moet niet gekker worden.

Star Wars Nostalgia

Mede Star Wars-nerd Martijn Kroonstuiver stuurde mij vanmiddag een linkje. Hier werd een nieuwe versie van het Chewbacca-poppetje aangeboden. Speciaal bedoeld voor Star Wars-fan van het eerste uur. In den beginne, waren de Star Wars-poppetjes namelijk een stuk minder gedetailleerd dan nu. Deze action figures zijn het beste te omschrijven als brokken plastiek die iets weg hadden van de figuurtjes die je in de bioscoop had gezien.


Speelgoedfabrikant Gentle Giant speelt in op de nostalgische gevoelens en komt met twee Star Wars action figures in dezelfde stijl als 1977 (Han Solo en Chewbacca). Het zijn echter geen kleine popjes, maar meer van het formaat Barbie. Hier hangt echter wel een prijskaartje aan. Voor deze gelimiteerde hebbedingen moet je €80,- betalen. Dan heb je er wel één van 2000 die wereldwijd zijn gemaakt.

Call Of Duty Jeep

de Amerikaanse autofabrikant Chrysler gaat een speciale editie op de markt brengen van zijn Jeep Wrangler. Op zich geen schokkend nieuws, ware het niet dat het hier gaat om een Call Of Duty Black Ops Collector's Edition. De eerste beelden zijn inmiddels vrijgegeven. Geef toe, you want one.

GTA in het echt

Het unieke van de gameserie Grand Theft Auto is het absolute rellen. Je pikt een auto, scheurt weg en crasht in de tussentijd zoveel mogelijk met voetgangers, lantaarnpalen en andere auto's. In no time heb je dan de kit achter je aan en dat maakt de achtervolging alleen maar interessanter. Dit filmpje komt van een televisiezender in Brazilië waar een GTA-achtige chase live werd uitgezonden. Vooral grappig omdat halverwege de clip iemand vlucht en die wordt door de politie als verdachte gezien. Let vooral hoe relaxed de agent terugloopt.

Cosplay in the USA

Een van de leukste dingen als je een Amerikaanse comicbeurs bezoekt zijn de mensen die zich uitdossen als hun favoriete game-strip-televisie of wat dan ook karakter. Vaak zijn dat doodnormale mensen die een paar keer per jaar hun fandom op deze manier vieren.


de afgelopen dagen staat New York in het teken van Comiccon en ja hoor daar doken ze in drommen weer op. Hieronder een selectie van foto's. Op het eerste gezicht zijn dit natuurlijk nerds, aan de andere kant sommige kostuums zien er bijzonder vet uit en volgens mij wordt de inner nerd in ons allen dan best wel jaloers. De foto's komen van Kotaku. Enjoy.

10.000 dollar rijker door gamen

Square Enix bedacht voor de release van Just Cause een leuke prijsvraag. Gamers konden via de game een stuntvideo uploaden die zij in de game uitvoerden. De vraag was om zoveel mogelijk gebruik te maken van een voertuig, de grappling hook en de parachute. Bovendien moest er een explosie in voorkomen.


Square Enix heeft inmiddels een winnaar uitgekozen en die ontving $10.000. Het filmpje is inmiddels op YouTube (en dus ook hier) te zien. De stunt is eigenlijk niet zo spectaculair, maar hier zijn wel serieuze skills voor nodig. Oordeel zelf.

Zombivesering van games

De altijd baanbrekende en altijd grappige Amerikaanse website Kotaku schreef vorige week een wedstrijd uit. Lezers konden hun favoriete game een zombie behandeling geven. Het resultaat varieerde van flauw tot fantastisch. De winnaars kan je hier vinden. Ik heb een selectie gemaakt van de voor mij meest in het opvallende en die staan hieronder.